จตฺตาริมานิ, ภิกฺขเว, อุโปสถกมฺมานิ – อธมฺเมน วคฺคํ อุโปสถกมฺมํ, อธมฺเมน สมคฺคํ อุโปสถกมฺมํ, ธมฺเมน วคฺคํ อุโปสถกมฺมํ, ธมฺเมน สมคฺคํ อุโปสถกมฺมนฺติฯ ตตฺร, ภิกฺขเว, ยทิทํ อธมฺเมน วคฺคํ อุโปสถกมฺมํ, น, ภิกฺขเว, เอวรูปํ อุโปสถกมฺมํ, กาตพฺพํฯ น จ มยา เอวรูปํ อุโปสถกมฺมํ อนุญฺญาตํฯ ตตฺร, ภิกฺขเว, ยทิทํ อธมฺเมน สมคฺคํ อุโปสถกมฺมํ, น, ภิกฺขเว, เอวรูปํ อุโปสถกมฺมํ กาตพฺพํฯ น จ มยา เอวรูปํ อุโปสถกมฺมํ อนุญฺญาตํฯ ตตฺร, ภิกฺขเว, ยทิทํ ธมฺเมน วคฺคํ อุโปสถกมฺมํ, น, ภิกฺขเว, เอวรูปํ อุโปสถกมฺมํ กาตพฺพํฯ น จ มยา เอวรูปํ อุโปสถกมฺมํ อนุญฺญาตํฯ ตตฺร, ภิกฺขเว, ยทิทํ ธมฺเมน สมคฺคํ อุโปสถกมฺมํ, เอวรูปํ, ภิกฺขเว, อุโปสถกมฺมํ กาตพฺพํ, เอวรูปญฺจ มยา อุโปสถกมฺมํ อนุญฺญาตํฯ ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, เอวรูปํ อุโปสถกมฺมํ กริสฺสาม ยทิทํ ธมฺเมน สมคฺคนฺติ – เอวญฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพนฺติฯ

78. สํขิตฺเตน ปาติโมกฺขุทฺเทสาทิ

[150] อถ โข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ – ‘‘กติ นุ โข ปาติโมกฺขุทฺเทสา’’ติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ ปญฺจิเม, ภิกฺขเว, ปาติโมกฺขุทฺเทสา – นิทานํ อุทฺทิสิตฺวา อวเสสํ สุเตน สาเวตพฺพํฯ อยํ ปฐโม ปาติโมกฺขุทฺเทโสฯ นิทานํ อุทฺทิสิตฺวา จตฺตาริ ปาราชิกานิ อุทฺทิสิตฺวา อวเสสํ สุเตน สาเวตพฺพํฯ อยํ ทุติโย ปาติโมกฺขุทฺเทโสฯ นิทานํ อุทฺทิสิตฺวา จตฺตาริ ปาราชิกานิ อุทฺทิสิตฺวา เตรส สงฺฆาทิเสเส อุทฺทิสิตฺวา อวเสสํ สุเตน สาเวตพฺพํฯ อยํ ตติโย ปาติโมกฺขุทฺเทโสฯ นิทานํ อุทฺทิสิตฺวา จตฺตาริ ปาราชิกานิ อุทฺทิสิตฺวา เตรส สงฺฆาทิเสเส อุทฺทิสิตฺวา ทฺเว อนิยเต อุทฺทิสิตฺวา อวเสสํ สุเตน สาเวตพฺพํฯ อยํ จตุตฺโถ ปาติโมกฺขุทฺเทโสฯ วิตฺถาเรเนว ปญฺจโมฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ ปาติโมกฺขุทฺเทสาติฯ

เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขู – ภควตา สํขิตฺเตน ปาติโมกฺขุทฺเทโส อนุญฺญาโตติ – สพฺพกาลํ สํขิตฺเตน ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ น, ภิกฺขเว, สํขิตฺเตน ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิตพฺพํฯ โย อุทฺทิเสยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติฯ

เตน โข ปน สมเยน โกสเลสุ ชนปเท อญฺญตรสฺมิํ อาวาเส ตทหุโปสเถ สวรภยํ [สํจรภยํ (สฺยา.)] อโหสิฯ ภิกฺขู นาสกฺขิํสุ วิตฺถาเรน ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิตุํฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, สติ อนฺตราเย สํขิตฺเตน ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิตุนฺติฯ

เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู อสติปิ อนฺตราเย สํขิตฺเตน ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ น, ภิกฺขเว, อสติ อนฺตราเย สํขิตฺเตน ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิตพฺพํฯ โย อุทฺทิเสยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, สติ อนฺตราเย สํขิตฺเตน ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิตุํฯ ตตฺริเม อนฺตรายา – ราชนฺตราโย, โจรนฺตราโย, อคฺยนฺตราโย, อุทกนฺตราโย, มนุสฺสนฺตราโย, อมนุสฺสนฺตราโย , วาฬนฺตราโย, สรีสปนฺตราโย, ชีวิตนฺตราโย, พฺรหฺมจริยนฺตราโยติฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, เอวรูเปสุ อนฺตราเยสุ สํขิตฺเตน ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิตุํ, อสติ อนฺตราเย วิตฺถาเรนาติฯ

เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู สงฺฆมชฺเฌ อนชฺฌิฏฺฐา ธมฺมํ ภาสนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ น, ภิกฺขเว, สงฺฆมชฺเฌ อนชฺฌิฏฺเฐน ธมฺโม ภาสิตพฺโพฯ โย ภาเสยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, เถเรน ภิกฺขุนา สามํ วา ธมฺมํ ภาสิตุํ ปรํ วา อชฺเฌสิตุนฺติฯ

79. วินยปุจฺฉนกถา

[151] เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู สงฺฆมชฺเฌ อสมฺมตา วินยํ ปุจฺฉนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ น, ภิกฺขเว, สงฺฆมชฺเฌ อสมฺมเตน วินโย ปุจฺฉิตพฺโพฯ โย ปุจฺเฉยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, สงฺฆมชฺเฌ สมฺมเตน วินยํ ปุจฺฉิตุํฯ เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, สมฺมนฺนิตพฺโพ – อตฺตนา วา [อตฺตนาว (สฺยา.)] อตฺตานํ สมฺมนฺนิตพฺพํ, ปเรน วา ปโร สมฺมนฺนิตพฺโพฯ กถญฺจ อตฺตนาว อตฺตานํ สมฺมนฺนิตพฺพํ? พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ –